31 InfoSteel #82 — 2025/7-8-9 omarmde; die dateert uit 1922. Vervolgens kwam die van professor Campus uit Luik in 1929, die van professor Magnel uit Gent in 1934 en ten slotte die van professor Baes in 1936. Ik zal hier niet de methodes noemen die in het buitenland zijn verschenen. Al deze berekeningsmethodes komen trouwens, op een paar procent na, overeen, omdat ze allemaal uitgaan van het bestaan van een buigpunt op elke stijl. Dat was mijn ontdekking uit 1896 die het mogelijk maakte om balken zonder diagonalen te berekenen.” Vijf types van bruggen “Vanaf het begin hebben we een rationeel concept bedacht dat al 40 jaar hetzelfde is. Het bestaat uit twee langsliggers die met elkaar zijn verbonden door stijlen door middel van sterke voetplaten die aan de boven- en onderkant met de langsliggers zijn verbonden; meer is er niet, het is super simpel. We hebben vijf soorten liggers. In de afgelopen 40 jaar hebben we alle soorten bruggen gebouwd, maar tegenwoordig geven we, behalve in speciale gevallen, de voorkeur aan het parabolische type, omdat dit het voordeligst is en volgens velen ook het mooist.” Hattrick van Arthur Vierendeel De brug over de Schelde in Avelgem werd gebouwd tussen 1902 en 1904 (ingehuldigd in 1906) en wordt beschouwd als een van de eerste Vierendeelbruggen. De bouw ervan was aanleiding tot een roman van Stijn Streuvels. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de brug opgeblazen en in 1921 herbouwd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd ook die tweede vierendeelbrug verwoest. Begin jaren 50 werd een derde Vierendeelbrug gebouwd, van het boogtype. ‘Driehoeksvakwerken of vakwerken met diagonalen?’ De aanvaarding van de ligger zonder diagonalen is een eerste overwinning. “Maar al veertig jaar streef ik een tweede doel na”, schreef Vierendeel, “de liggers met diagonalen en met stijve knopen uit de techniek bannen. Deze ligger is al bijna een eeuw in gebruik en is onlogisch. Alle ervaringen en onderzoeken keuren hem af. Maar, zal men mij zeggen, alle vakwerkbruggen staan nog overeind en zelfs heel stevig. Dat klopt, maar hun diagonalen hebben niets te maken met hun stabiliteit. Ze blijven overeind omdat ze in feite werken als Vierendeel-constructies, dankzij de sterke voet- en kopverbindingen van hun stijlen.” De eerste bruggen in Amerika In een postscriptum bij het artikel meldde Vierendeel de constructie van de eerste acht Vierendeelbruggen in de Verenigde Staten. “Het is hetzelfde type brug dat we 40 jaar geleden in Tervuren hebben gebouwd en dat nu in Los Angeles wordt gerealiseerd. De Amerikaanse ingenieurs zullen het me niet kwalijk nemen als ik zeg dat ze nogal wat achterlopen op het gebied van de Vierendeelbrugtechniek, want in de afgelopen 40 jaar hebben we in België en Belgisch Congo zo'n honderd bruggen gebouwd, van 30 tot 100 m, zowel verkeersbruggen als spoorbruggen.” Het Vierendeelprincipe wordt nog steeds toegepast, zij het minder in bruggen maar zeker nog altijd in gebouwen. Niet langer dan één nummer geleden besteedde ons magazine aandacht aan een project waar de Vierendeelligger prominent gebruikt werd, de Smart Manufacturing Campus in Genk. “Er werd gekozen voor dit type vakwerk om diagonale elementen te elimineren en maximale doorgang toe te laten doorheen de kantoren.” HISTORIE 1 Repertorium van de Architectuur in België, vanaf 1830 tot heden, onder leiding van Anne Van Loo, Mercatorfonds, 2003 2 Ossature Métallique, Centre belgo-luxembourgeois d’information de l’acier (CBLIA), december 1936. 6 De eerste Vierendeelbrug in Avelgem werd ingehuldigd in 1906. (foto: Creative Commons) 7 De bouw van de brug diende als inspiratie voor het verhaal dat Stijn Streuvels in het jaar 1927 schreef onder de titel ‘De teleurgang van de Waterhoek’. De eigenzinnige inwoners van het gehucht de Waterhoek vormen een hechte gemeenschap. Ze dulden geen bemoeienissen van buitenstaanders. Het nieuws dat er in de buurt een brug komt over de Schelde, stuit dan ook op veel weerstand. Naarmate de bouw van de brug opschiet, draaien de Waterhoekers gaandeweg bij. De jonge, onervaren ingenieur Maurice verliest er intussen zijn hart aan Mira. Maar zij is een warmbloedige en onafhankelijke vrouw, die zich niet zomaar laat temmen... In zijn boek laat Stijn Streuvels de uitvinding van de professor (Vierendeel) heel gevat omschrijven door Maurice: “Achteraf beschouwd leek de vondst van het stelsel zonder hoekpuntenverbinding zo weinig ingewikkeld... dit bewees het gebrek aan vernuft bij al de vakgenoten, die door sleur en gemakzucht, zonder zelf na te gaan, de berekeningen en stelsels hunner voorgangers gewend waren over te nemen,...” 8 Plaatsing van Vierendeelliggers bij de Smart Manufacturing Campus in Genk, februari 2023. (foto Bollinger+Grohmann) 6 8 7
RkJQdWJsaXNoZXIy MzE2MDY=